Meesterstuk

Publicatie Seasons nr 2 – 2017

Tekst Renate Wilms

Fotografie InsideHomepage.com; Louis Lemaire

Styling: Daniëlle Verheul

Esther van der Sluis schildert, ontwerpt en maakt keramiek. Haar huis is even stijlvast als haar werk: veel robuuste bouwmaterialen gecombineerd met ingetogen kleuren. Dezelfde tinten als die ze voor haar landschapschilderijen of glazuur gebruikt.

Het is bijna niet te geloven dat huize Van der Sluis pas een decennium oud is. Niet alleen het ontwerp maar ook de dakpannen, de muurafwerking en de gevelsteen doen vermoeden dat de tuinmanswoning er al een eeuw moet staan. Als het geen oud huis is, hoe kan het dan wel die uitstraling hebben? Esther schiet in de lach. “Dat heeft te maken met een combinatie van factoren: het ontwerp, de gebruikte materialen, de afwerking en de plaats.” Op deze plek – waar de uitlopers van de Veluwe overgaan in een weids rivierenlandschap – stond het ouderlijk huis van haar man, Arend. “Gebouwd in de naoorlogse periode, vrij klein en onpraktisch ingedeeld, was het verre van ideaal voor een gezin met drie opgroeiende kinderen. Maar de locatie was dat wel: hemelsbreed een kilometer of twee van de IJssel, bos en hei vlakbij…” Een afwisselend en inspirerend landschap, zeker voor een creatief persoon als Esther. “Omdat er in dit buitengebied strenge regels gelden, was uit- of verbouwen geen optie. Een nieuw huis bouwen kon wel, maar dan moest het ouderlijk huis eerst worden afgebroken. Geen beslissing die je licht neemt.” Het stel besloot erover na te denken, ze hoefden immers niet per se te verhuizen.

Geweldig toeval

Als kind wilde Esther architect worden. Een huis ontwerpen, passend in het landschap én het aantal beschikbare vierkante meters, zou de ultieme kans om iets met die droom te doen. Een voorbeeld zag ze in een woontijdschrift. Het was een landelijk ontwerp van de Belgische architect Jos Bedaux (1910-1989). Ze scheurde de pagina uit en bewaarde de afbeelding twee jaar lang. Tot de dag dat Arend thuiskwam met foto’s van een pannengedekt huis, waar hij al talloze keren was langsgereden. Omdat het hem zo aansprak, was hij dit keer gestopt en had hij de bewoners gevraagd of hij foto’s van het huis mocht nemen. En laat dit nu dezelfde tuinmanswoning zijn als waarvan Esther een foto bewaarde. Alsof het voorbestemd was, zo moest hun huis worden, passend bij het landschap van zijn geboortegrond.

Mogelijkheden zien

“Het ontwerp tekenden we zelf en lieten dat doorrekenen door een bouwtechnisch tekenbureau. Ons uitgangspunt was het beperkte aantal vierkante meters. In de originele woning nam de trap middenin het huis veel ruimte in beslag. Wij besloten dat de trap meteen rechts van de voordeur moest komen. Boven bepaalt het schuine dak de ruimte – of eigenlijk het gebrek eraan. Daar word je creatief van. Niet denken in beperkingen, maar in mogelijkheden. Daarom hebben we bijvoorbeeld een bedstee op de overloop, in plaats van een logeerkamer.  Ook hebben we overal inbouwkasten laten maken.” In de hal is er een voor jassen, tassen en schoenen. In de woonkamer is rond de haard een hele wand afgetimmerd met Zweeds vurenhout. De kast daarachter loopt zelfs door boven de doorgang naar de studeerkamer. Erin staat niet alleen de tv, maar ook boeken, glaswerk en de administratie. “Opgeruimd staat ruimtelijk,” aldus Esther.

Oude bouwmaterialen

Het huis moest niet alleen passen in het landschap, het moest ook een sfeer krijgen, die past bij het ontwerp. “Daarom hebben we bewust voor oude bouwmaterialen gekozen. Of voor materialen of ontwerpen die een oude uitstraling hebben.” De buitenkant is aangesmeerd met cement. Dat ziet er robuust uit, natuurlijk ook. Boven de op maat gemaakte voordeur siert een levensboom, die Esther vond bij een handelaar in oude bouwmaterialen. Ook de dakpannen, een van de schouwen, de antieke plavuizen voor de hal en de keuken, de wasbak in de bijkeuken zijn hergebruikte materialen. “Die hebben een doorleefd uiterlijk, een mooi soort versletenheid. Dat maakt ze ook weer tijdloos.”

Daarnaast heeft ze veel hout gebruikt, dat geeft ook sfeer. De massief houten keuken is op maat gemaakt, van lokaal hout. In de woonkamer ligt een eikenhouten vloer in Hongaars puntpatroon. De houten vloer op de bovenverdieping heeft Esther – naar Zweeds gebruikt – heeft ingezeept, voor een natuurlijke uitstraling. “De oude deur op de overloop kocht ik op een veiling. Je kunt zien dat hij al meerdere levens heeft gehad, zelfs in twee delen.”

Consequent kleurenpalet

In huis gebruikte Esther dezelfde kleuren als die ze voor haar schilderijen of voor het glazuur van haar keramiek gebruikt. Op de muren zit kalkpleister dat ze op kleur liet mengen, in een grijsgroene toon. “Dat zorgt voor eenheid en straalt rust uit. Ik ben consequent in stijl, kleur- en materiaalgebruik. Wat ik mooi vind, maar niet in het beeld past, valt af.”

Ze is voortdurend op zoek naar een balans tussen twee uitersten: enerzijds stoer en sober, less is more. Anderzijds is er haar vrouwelijke touch. “Neem mijn keramiek: dat oogt fragiel, maar is het niet. Er is contrast tussen het ruwe materiaal, dat én dun is én een subtiele tint heeft.” Zo ook in huis: het ruwe zit in de doorleefde bouwmaterialen. In de hal en de keuken liggen antieke plavuizen, dat lijken net gepokte mossels. “Door ook de lichte kleuren te gebruiken die daarin terugkomen, geef ik er toch weer een zachte draai aan.”

Atelier aan huis

Op steenworp afstand van het huis staat Esthers atelier. Haar keramiek maakt ze daar. “Een deel van mijn collectie en mijn ovens staan hier. Daarin heb ik ook de gevelsteen gebakken die het huis siert.” Hij is gemaakt van klei, opgebouwd als een beeldhouwwerk, met twee vogels, een ekster en een arend, symbolisch voor haar en haar man.

Schilderen doet Esther buiten, en plein air, wat voor weer het ook is. “Als ik om me heen kijkt, zie ik sfeer en landschap. Een weids rivierenlandschap, grenzend aan bos en hei, met grillige vliegdennen en zandverstuivingen. Maar ook sloten omzoomd met frisgroen fluitekruid… Die ziel van de natuur moet in mijn werk komen, dat kan alleen als ik op locatie werk.” Daar draait het om, het moment vangen. Met een paletmes, want dat levert zo’n mooi stoer en robuust resultaat.”

Nieuwsgierig naar Esthers werk?

Kijk voor haar keramieklabel ES op: www.all-es.nl

Meer over haar schilderijen en actuele expositiedata is te vinden op: www.esthervandersluis.nl.

Buiten exposities om is haar werk op afspraak te bezichtigen in haar atelier in Hattemerbroek: 06-55 88 00 09.